oncelikle bireysel tepki, toplu tepki ile devletlerin aldigi aksiyonlari ayirmak lazim. ornegin almanyada "ruslar giremez" diyen is yeri sahipleri oldugu gibi berlinde "pro-rus yuruyusu" de oldu
www.youtube.com
bireysel tepkiler her rusu ayni kefeye koyup dislayabilir. ama unutulmamalidir ki avrupa da putin karsiti ruslar da yasiyor. eger toplu bir dislama olursa avrupada buna karsi cikan gruplar da cikacaktir.
yani ornegin almanyada toplu halde tum 80 milyon alman hep beraber "turkleri disliyoruz, araba ev satmiyoruz" diye bir fikir birligine varmasi guc. cok farkli sesler cikacaktir,"turkler disari" diyen cikacagi gibi turklere destek olanlar da cikacaktir, orta yolcular da cikacaktir, demokratlar kalsin muhafazakarlar gitsin diyen de cikacaktir. yani yek vucut bir tepki zor.
bir de isin ironik tarafi da su, almanyada gida sektorunun dominant toplulugu turkler, araba ev satanlar turkler. almanin en onemli fast-foot yemegi doner. bu durumda kimin kimi dukkana almayacagi cok karisir.
yani kisaca bireysel ve sosyal tepkiler olur. ama bu tepkilerin devlete etkisi limitli kalir. belki devlet dairelerinde bazi guclukler cikarirlar ama hadi hep beraber tum turklerin kazanilmis vatandasligini iptal ediyoruz, ulkelerine gonderiyoruz diyemezler. isid teroristlerini bile sinir disi ederken bir suru kanuna takiliyorlar.
ama bir gun 3. dunya savasi cikarsa o zaman durum ne olur kimse bilemez. savas durumunda her tepki asiridir.